Oczka wodne

Rozpoczynając projektowanie ogrodu pamiętajmy, jak istotnym elementem w naszym codziennym życiu jest woda. Zaprojektowana w otoczeniu domu poprawia nam nastrój i wprowadza wyjątkowy mikroklimat. Element wodny w ogrodzie jest dla nas nie tylko ochłodą w upalne dni, ale i również malowniczym elementem naszego otoczenia.

Doskonałym sposobem na wprowadzenie wody do ogrodu jest założenie oczka wodnego. Nawet niewielkich rozmiarów zbiornik wodny ożywi krajobraz i wzbogaci ekosystem.

Pierwszym, a jednocześnie jednym z ważniejszych etapów zakładania oczka wodnego jest jego lokalizacja. Pamiętajmy, aby przy wyborze miejsca uwzględnić nie tylko aspekty estetyczne ale i funkcjonalne. Dobrze jest wybrać miejsce lekko zacienione, do którego promienie słoneczne docierają przez około 4-6h dziennie. Zbyt nasłoneczniony zbiornik może przysporzyć nam więcej kłopotów niż przyjemności. Promienie słoneczne ogrzewające wodę sprzyjają wzrostowi glonów w związku z czym nasz zbiornik po krótkim czasie może wyglądać niczym zaniedbane bagno. W nagrzanym słońcem miejscu będzie również szybciej parowała woda. Dobrze jest wybrać południowo lub północno wschodni fragment działki. Nie planujmy również miejsca pod wysokimi koronami drzew. Spadające liście i gałęzie mogą zanieczyszczać lustro wody a rozrastające korzenie niszczyć dno zbiornika. Planując założenie oczka wodnego możemy wejść na taras albo balkon i z pewnej odległości wybrać odpowiednie miejsce. Będziemy mieli pełny wgląd na otoczenie i całość założenia. Kolejnym elementem istotnym przy planowaniu małego akwenu jest jego kształt. Aby oczko wodne miało naturalny wygląd musi być geometrycznie zbliżone do owalu lub koła. Według zasad Feng Shui – starożytnej metody planowania otoczenia – należy unikać linii prostych i ostrych krawędzi. Gromadzi się w nich zła energia.

Przygotowanie podłoża

Jeśli oczko wodne ma być niewielkich rozmiarów możemy wykopać je szpadlem. Pamiętajmy przy tym, że musi mieć ono minimum 0,5 m głębokości, zaś jeśli planujemy je zarybić to minimalna głębokość będzie wynosiła 1m. Przy płytszym zbiorniku woda zimą może zamarznąć wraz z rybami. Nachylenie brzegów oczka powinno mieć spadek minimum 20%. Jeśli ścianki zbiornika będą zbyt pionowe pęczniejący zimą lód może je zniszczyć. Zarówno dno, jak i półki, powinny być dokładnie wyrównane. Ułatwi nam to w przyszłości ustawianie koszy z roślinnością wodną. Półkom możemy nadać minimalny spadek 1-2 %, tak aby w momencie czyszczenia akwenu woda miała łatwiejszy odpływ.

Wykładziny oczek wodnych

Dno zbiornika wyłożyć możemy specjalną folią ochronną, wykładziną z kauczuku lub matą bentonitową. Rozwiązania takie stosujemy w przypadku oczek o powierzchni powyżej 4m². Specjalna folia PCV do oczek wodnych jest trwała i łatwo ją naprawić. Ponadto możemy nadać zbiornikowi dowolny kształt. Przy zakładaniu oczek wodnych, w których wykorzystujemy folię warto pamiętać o tym, aby pozostawić 5-7 cm ponad brzeg zbiornika. Wystający kawałek folii obłożyć możemy kamieniami. Pozwolą one również utrzymać folię na właściwym miejscu. Dużo trwalsza ale i kosztowniejsza od folii będzie wykładzina z kauczuku syntetycznego zwaną inaczej “geomembrana EPDM“. Pozostaje ona w niezmienionej formie przez kilkadziesiąt lat a gwarancja odporności na warunki atmosferyczne wynośi 15-20 lat w zależności od producenta. Najlepsze wykładziny produkują amerykańskie firmy. Jest to najlepszy materiał do hydroizolacji oczek wodnych. Kolejnym rozwiązaniem są maty bentonitowe, praktycznie niezniszczalne. W swojej budowie posiadają warstwę chłonąca wodę, która umożliwia idealne dostosowanie się do podłoża i gwarantuje nieprzepuszczalność w 99,9%. Zupełnie odmienną metodą, często stosowaną zwłaszcza w przypadku małych oczek wodnych są formy stawowe z polietylenu. Są łatwe i szybkie w montażu oraz wytrzymałe na niekorzystne działanie czasu.

Projektowanie oczka

Im większe oczko zaplanujemy, tym prostszy sposób jego pielęgnacji. W dużych zbiornikach łatwiej będzie nam uzyskać naturalny obieg wody. Będzie ona również dobrze napowietrzona. W mniejszych oczkach, aby zapewnić naszemu mini-ekosystemowi prawidłowe funkcjonowanie stosujemy fontanny, kaskady a przy nich pompy i filtry wodne. Pompa jest głównym motorem napędzającym ruch w oczku Tłoczy ona wodę do filtrów, te zaś do kaskad i fontann. Pompy należy ustawić w najniższym miejscu zbiornika, najlepiej na delikatnym podwyższeniu, tak aby nie wdzierał się do niej osądzający się w oczku muł. Filtry mają za zadanie oczyszczanie zbiornika i natlenienie wody. Pracują one wspólnie z pompami. Im mniejsze oczko wodne tym woda musi być częściej filtrowana. Najlepiej raz na 3h. W przypadku większych zbiorników wystarczy przefiltrować wodę raz na dobę. Jeśli planujemy hodowlę ryb w oczku, liczbę filtrów musimy zwiększyć dwukrotnie. Innym elementem regulującym poprawne funkcjonowanie i wygląd oczka są skimmery. Podobnie jak filtry służą do oczyszczania wody, jednak działają głównie na powierzchni wody. Jak odkurzacz wciągają zalegające liście czy drobne gałęzie. Urządzenie, aby prawidłowo funkcjonowało, musi być co jakiś czas oczyszczane. Na europejskim rynku liczącymi się producentami profesjonalnych akcesoriów do oczek wodnych są firmy: Oase i Heissner. Obie firmy pochodzą z zachodniej europy a jakość i efekt pracy tych produktów jest naprawde zadowalający.

Otoczenie

Sam zbiornik wodny byłby niczym bez malowniczego otoczenia roślin i kamienia. Aby utrzymać prawidłowe funkcjonowanie ekosystemu wodnego należy odpowiednio zaprojektować zieleń wodną. Jeśli planujemy projekt oczka z wyprofilowanymi półkami, możemy je obsadzić roślinnością odpowiednią dla każdej strefy. Pierwsza z nich to bagnista, zajmuje nie więcej niż 30 % powierzchni oczka i sięga do 20 cm głębokości. Dominują tu żółte kaczeńce i błękitne niezapominajki. W strefie płytkiej – 30-50 cm – sadzimy strzałkę oraz pałkę wodną. Rośliny z tej strefy charakteryzują się wysoką żywotnością i odpornością. Najgłębsza z nich to strefa wody głębokiej – 50-120 cm. Dominują tu przede wszystkim grążele i grzybienie. Całość oczka wodnego pięknie ozdobią wodolubne wysokie trawy lub barwny kosaciec. Najlepszym momentem na sadzenie roślin jest okres od kwietnia do czerwca lub jesień. Rośliny umieszczamy w odpowiednio przygotowanych koszach i na wcześniej przygotowanych półkach w oczku. Aby wyglądało ono równie atrakcyjnie w sezonie zimowym, możemy nie wycinać wysokiej trawy porastającej brzegi zbiornika. Przykryte białym puchem trawy będą dodatkowo zdobiły nasz ogród zimą.

Aby odpowiednio wkomponować oczko wodne z koncepcją ogrodu i domu musimy użyć właściwego kamienia otaczającego zbiornik. Dobrze jest w tym momencie zasięgnąć porady fachowca, który nie tylko dobierze odpowiednio trwały kamień, ale i sprawi, że będzie on przepiękną ozdobą naszego ogrodu. Kamień możemy wykorzystać tworząc kaskadę, skarpę czy ścieżkę doprowadzającą do zbiornika.

Podsumowanie

Prawidłowo zaprojektowane i wykonane oczko wodne jest przepiękną ozdobą naszego ogrodu. Jednak należy pamiętać, że aby zachować odpowiedni wygląd naszego akwenu musimy go odpowiednio pielęgnować. Największym problemem w oczku wodnym są glony. Raz na jakiś czas powinniśmy oczyszczać oczko wodne aby nie dopuścić do całkowitego zarośnięcia dna. Aby zminimalizować proces porastania zbiornika glonami możemy stosować odpowiednie środki chemiczne hamujące ich rozwój. Rośliny jak grzybienie, rdestnica, okrężnica będą utrudniały rozwój glonów, dlatego też warto uwzględnić je przy projektowaniu zieleni do oczka wodnego. Okres zimowy jest szczególnie trudny dla naszego akwenu. Jeśli nie hodujemy w nim ryb to wystarczy wyjąć rośliny, które nie są odporne na mrozy i można nawet nie spuszczać wody. Jeśli natomiast mamy kilka okazów, o które szczególnie biomy się w mroźne dni, możemy pokusić się o zakup pompy lodowej, która pracuje w temperaturze do -20ºC. Nie jest to duży wydatek i występuje w większości centrów ogrodniczych w Warszawie.

Woda w ogrodzie to nie tylko najprostszy sposób na upał w gorące dni. Jest ona również życiodajnym elementem wprowadzającym ład i harmonię do otoczenia. Prawidłowo zaprojektowany i wykonany element wodny jest ozdobą ogrodu przez długie lata.